Versterk het draagvlak in de gemeenschap. Hoe verhoog je de burgerbetrokkenheid met overheidsparticipatie? Ontdek manieren om burgers te betrekken bij besluitvorming. Versterk het draagvlak, dankzij een inclusieve aanpak waarin de brede gemeenschap zich beter herkent.

Wat levert het op:
1. Meer betrokkenheid door burgers bij het beleid zoals je dat vormgeeft
2. Integratie van meer perspectieven en inzichten in beleidsbeslissingen
3. Duurzame resultaten die gedragen worden door een brede gemeenschap

Hoe geef je overheidsparticipatie vorm?

De vormgeving van participatie door de overheid is vaak een struikelblok. Hoe geef je overheidsparticipatie vorm en hoe ga je daarmee aan de slag? Het ontbreekt vaak aan creativiteit, waardoor de resultaten tegenvallen. Dat is jammer, omdat er voorbeelden genoeg zijn van overheidsparticipatie die wél werkt. Wij adviseren daar graag over.

Tegelijkertijd is het belangrijk om participatie te behandelen als een kernonderdeel van het proces voor beleidsvorming. Het is geen toevoeging, geen vereenvoudiging of andere ‘aanpassing’. Het is in plaats daarvan belangrijk om vanuit de kern participatie te omarmen. Alleen op die manier krijgt het voldoende aandacht om er een succes van te maken.

Ten slotte moet participatie bijdragen aan meer vertrouwen en gelijkwaardigheid naar burgers. Een te autoritaire of consultatieve aanpak zit dat in de weg. Dat geldt voor de traditionele aanpak door overheden, net als de huidige aanpak in sommige gevallen. Door daarvoor te waken krijgt participatie een eerlijke kans. Zo betrek je burgers bij de besluitvorming, om samen meer voor elkaar te krijgen. 

Zo werkt overheidsparticipatie in de praktijk

Benieuwd hoe dat in de praktijk werkt? We verzamelden vijf voorbeelden van overheidsparticipatie.

1. Burgerfora en digitale participatie

De rijksoverheid onderzoekt manieren om burgers meer invloed te geven, als het gaat om belangrijke besluiten. Een van de aanpakken richt zich op burgerfora. De deelnemers daarvoor worden gekozen via loting. De digitale vorm is goed toegankelijk voor mensen van veel verschillende achtergronden.

De overheid experimenteert met deze fora voor verschillende thema’s. Het gaat bijvoorbeeld om klimaat en energie, vergrijzing en wonen en bouwen. Door burgers uit te nodigen tot participatie lukt het om met elkaar in gesprek te gaan.

2. Woonzorgcomplex in Borne

Een groep inwoners in Borne had een leegstaand schoolgebouw op het oog, als ideale huisvesting voor opgroeiende kinderen met een verstandelijke beperking. De bewoners sloegen de handen ineen, om het project samen aan te pakken. Bovendien werd er een samenwerking met de gemeente opgezet. Dat resulteerde in het wooncomplex dat er nodig was. Dit biedt de bewoners én de buurt nu een duurzame oplossing, waar iedereen waarschijnlijk nog jaren plezier van heeft.

3. Platform Keizer Karelpark in Amstelveen

In eerste instantie gold het platform als een adviesorgaan voor de gemeente, over wijkzaken in de fysieke zin. Onder invloed van bewoners verschoof de focus naar sociale aspecten en bijvoorbeeld de verbinding met de gebouwde omgeving. De gemeente Amstelveen omarmde die ontwikkeling. Sterker nog, er werd actief aan bijgedragen. De verschillende wijkplatforms zijn op die manier ontwikkeld tot groepen voor burgerinitiatieven. 

4. Hart van de K-buurt in Amsterdam Zuidoost

Overheidsparticipatie gaat in de praktijk niet altijd vanzelf goed. Soms is er sprake van specifieke uitdagingen. In dit geval was er sprake van concurrentie, vanuit sociaal professionals en een lokale overheid. Dat maakte het voor bewoners lastig om de leefbaarheid in hun buurt te verbeteren, op de manier die zij voor ogen hadden. In de praktijk kwam het goed, maar dat vroeg om begeleiding door vakmensen zoals wij.

5. Krachtstation in Kanaleneiland, Utrecht

In sommige gevallen vrezen burgers voor het aanvragen van subsidie, bijvoorbeeld omdat ze niet te veel invloed van de overheid willen. Dat vraagt om een flexibele aanpak, waarbij de overheidsparticipatie voldoende ruimte biedt om een eigen koers te varen. Zo komen de diverse behoeften goed tot uiting. De uitkomst sluit dan goed aan op de benadering en wensen van de gemeenschap. 

5 voordelen van meer participatie

1. Inclusieve besluitvorming
Vanuit overheidsparticipatie leg je de bodem voor inclusieve besluitvorming. Door meerdere stemmen vanuit verschillende gemeenschappen te integreren kom je samen tot betere beslissingen. De resultaten sluiten dan goed aan op de wensen van de gemeenschap.

2. Meer vertrouwen in de overheid
De actieve betrokkenheid van burgers bij projecten en beleidsvorming draagt bij aan het vertrouwen in de overheid. Dat geldt voor zowel lokale overheden, regionale overheden als de landelijke rijksoverheid. Het vertrouwen is essentieel voor een gezonde democratie.

3. Draagvlak vanuit de gemeenschap
Zonder voldoende draagvlak vanuit de gemeenschap valt het niet mee om duurzame plannen te realiseren. Zorg dus voor de ontwikkeling van vaardigheden en kennis onder burgers. Luister vervolgens naar hun wensen en voorkeuren, en doe daar iets mee.

4. Duurzame ontwikkeling
Stuur op de lange termijn en houd rekening met de onderliggende behoeften. Ontwikkel duurzame plannen, met een zo breed mogelijke impact op de gemeenschap. Dan doorstaan de resultaten moeiteloos de tand des tijds. 

5. Verhoogde burgerbetrokkenheid
Profiteer van verhoogde betrokkenheid bij burgers. Het leidt tot een sterker gevoel van eigenaarschap en verantwoordelijkheid, voor maatschappelijke vraagstukken. Dit werkt op zowel lokaal, regionaal als nationaal niveau.

Aan de slag met overheidsparticipatie

Wil je aan de slag met overheidsparticipatie, maar weet je niet goed hoe?
Stel ons je vragen, we helpen je er graag bij.